Ervaringsleren, beginnen met het resultaat
15 jun 2020
De praktijk is een unieke en zeer waardevolle bron van leren. Een tweede belangrijk voordeel is dat er een context is die het leerproces beïnvloed, maar de leerder beïnvloedt ook de context. Door de combinatie van ervaring en reflectie wordt het ervaringsleren juist zo krachtig is. Het is dit ervaringsleren dat ook de basis is voor serious gaming. Bij serious gaming komt nog een extra voordeel om de hoek kijken en dat is de coaching die het leer- en reflectie proces ondersteund en begeleid. Bij serious gaming gaat de actie aan de reflectie vooraf en worden beide feitelijk georganiseerd waardoor het leerproces goed gestuurd kan worden.
Ervaringsleren: Kolb vanuit een ander perspectief
Een van de grondleggers van ervaringsleren is Kolb. In zijn leerstijlenmodel hanteert hij 4 gedragingen en bijbehorende leerstijlen:
- Doener, vertonen een combinatie van actief experimenteren en concreet ervaren. Hierbij gaat het om het opdoen van een fysieke en werkelijke ervaring met de realiteit staat hier centraal. Belangrijk hierbij is dat men zonder vooroordelen met een zeker inlevingsvermogen openstaat voor nieuwe ervaringen.
- Dromer, zij hebben een voorkeur voor concreet ervaren en reflectief observeren. Hierbij gaat het om het nadenken over de waargenomen werkelijkheid. Terwijl een handeling verricht wordt, wordt onze aandacht getrokken door allerlei bedoelde of niet-bedoelde effecten van de handeling. Hierop kunnen we reflecteren. Hiervoor moeten de ervaringen vanuit verschillende standpunten bekeken worden.
- Denker, combineren het reflectief observeren en abstract conceptualiseren. Hierbij gaat het om het nagaan in hoeverre de ervaringen en reflecties die samenhangen met deze éne handeling ook overeenkomen met de bevindingen die eerder zijn opgedaan. Zit er een rode draad in het verhaal? Kan er tot een algemene stelling besloten worden? Er wordt een hypothese geformuleerd die in de toekomst getoetst wordt.
- Beslisser, zijn goed in en hebben een voorkeur voor abstract conceptualiseren en actief experimenteren. Hierbij gaat om het liefst de theorieën uitproberen in de praktijk en in experimenten. Ze nemen initiatief en durven experimenteren. Bij het hanteren van een probleem gaan zij deductief en probleemoplossend te werk. Ze functioneren optimaal als zij een leertaak kunnen beginnen met kennisname van duidelijk en beknopt geformuleerde regels en principe, die zij dan in een oefensituatie kunnen verwerken.
Uit bovenstaand overzicht zou geconcludeerd kunnen worden dat naast de ervaringsleerstijl maar 1 (mogelijk 2) leerstijlen het ervaringsleren ondersteund en de kracht van deze leerstijl dus maar een beperkte impact heeft. Kolb heeft de laatste jaren regelmatig kritiek ondervonden. Wanneer Kolb echter iets genuanceerder wordt gebruikt dan is de conclusie van Kolb vooral dat alle 4 de fasen moeten worden doorlopen voor een compleet leerproces. Kolb is dan meer een check achteraf waarbij de volgende vragen gesteld kunnen worden:
- Zijn er voldoende mogelijkheden voor ervaringen en reflecties aangereikt?
- Is er voldoende aandacht aan de reflecties gegeven dat deze omgezet kunnen worden in abstracties (concepten)?
- Kunnen uit deze abstracties (concepten) nieuwe implicaties voor acties worden afgeleid?
Ervaringsleren: Van passief naar actief leren
"Education is life itself" concludeerde John Dewey. We leren het meeste door de dingen zelf te doen en te ervaren. Eigen ervaringen blijven langer bij dan een gelezen verhaal, een bekeken film of een discussie. Echter om van de ervaring daadwerkelijk te kunnen leren is reflectie en begeleiding nodig. Ervaringsleren kan daarom goed gecombineerd worden met serious gaming.
Ervaringsleren is leren:
- Door de ervaring zelf
- Met en van anderen
- Door de theorie te koppelen aan de ervaring en
- Door te reflecteren
De kracht van ervaringsleren in combinatie met serious gaming werkt omdat:
- Gebruik van het uitgangspunt alles en iedereen is waardevol (Gollins in Herbert, 1996)
- Door de spel-achtige atmosfeer zijn de deelnemers meer bereid deel te nemen en zichzelf te laten zien (Gollins in Herbert, 1996)
- Door aanwezigheid van de peergroep worden de individuele positieve kanten naar de voorgrond gebracht worden en negatieve kanten geminimaliseerd (Goollins in Herbert, 1996)
- De fysieke activiteiten een middel zijn om de deelnemers hun eigen zwakheden en krachten te leren kennen (Hattie, Marsh, Neill en Richards, 1997)
- Men positieve ervaringen opdoet waardoor het zelfvertrouwen verbetert (Weg en Bliek, 1991)
- Uit de ontdekkingen en ervaringen door de activiteiten, krachten kunnen worden geput en conclusies worden getrokken voor de dag van morgen, met transfer naar het leven en werken van alle dag (Helmantel, 1991 en Kimmball en Bacon in Ruikes, 2000)
Ervaringsleren: Het belang van coaching
Uit voorgaand wordt duidelijk dat de ervaring belangrijk is, maar daarnaast de begeleiding tijdens het leerproces door nadruk te leggen op een goede reflectie. Deze begeleiding of coaching begint al voor het ervaringsproces door bijvoorbeeld vooraf doelen te stellen maar ook tijdens het proces door ervoor te zorgen dat er ook plezier wordt ervaren.
Belangrijke elementen van de begeleiding en coaching bij ervaringsleren en serious gaming zijn:
- Doelen stellen: individueel en groepsgericht
- Vertrouwen opbouwen: veiligheid en groeiproces van de groep
- Uitdaging en stres: voldoende uitdaging om een gezonde dosis stress te ervaren
- Problemen oplossen: door een duidelijk begin en duidelijk einde
- Plezier hebben: leren gaat het best als het leuk is en er gelachen kan worden
- Piekervaringen: geleerde ervaringen in praktijk kunnen brengen
- Complimenteren en belonen: voor benadrukking van het positieve en boosten van het zelfvertrouwen
In onze serious games is een brede basis aanwezig voor een grootte verscheidenheid aan leerervaringen. Door deskundige begeleiding kannen de ervaringen worden omgezet naar kwalitatieve reflecties die de basis zijn voor het ontwikkelen van abstracties, die makelijk met de theorie in verbanf kunnen worden gebracht Afhankelijk van de doelstellingen van de game kunnen meerdere ronden gespeeld worden waarbij de implicaties uit een een vorige ronde kunnen worden toegepast.
Voeg een reactie toe